నమస్కారం అండి! మీరందరూ బాగున్నారు కదా? ఈ రోజు మనం ప్రపంచంలోనే అత్యంత చిన్నదైన, కానీ చరిత్రలో, సంస్కృతిలో, మతంలో ఎంతో గొప్పదైన ఒక అద్భుతమైన ప్రదేశం గురించి మాట్లాడుకుందాం. అదే వాటికన్ సిటీ! ఈ చిన్న దేశం రోమన్ కాథలిక్ చర్చికి కేంద్ర స్థానం, పోప్ నివాసం, మరియు అద్భుతమైన కళాఖండాలకు, నిర్మాణాలకు నెలవు. అసలు ఈ వాటికన్ సిటీ చరిత్ర ఎంతటి ప్రాచీనమైనదో, ఇది ఎలా ఏర్పడిందో, దీని వెనుక ఉన్న కథ ఏంటో తెలుసుకుందాం. చాలా మందికి వాటికన్ సిటీ అంటే కేవలం ఒక మతపరమైన ప్రదేశం మాత్రమే అనిపిస్తుంది, కానీ ఇది అంతకు మించి చాలా గొప్పది. ఇక్కడ మనం చూసే ప్రతి రాయి, ప్రతి గోడ, ప్రతి పెయింటింగ్ వెనుక కొన్ని వందల సంవత్సరాల చరిత్ర, ఎంతో మంది గొప్ప వ్యక్తుల కృషి, ఎన్నో సంఘటనలు దాగి ఉన్నాయి. అసలు ఈ ప్రదేశం రోమన్ సామ్రాజ్యం కాలం నుండి, సెయింట్ పీటర్స్ మార్టిర్‌డమ్ నుండి, పోప్ ఆధిపత్యం, ఇటలీ ఏకీకరణ, చివరికి స్వతంత్ర దేశంగా అవతరించడం వరకు ఎన్నో మలుపులు తిరిగింది. ఈ ప్రయాణంలో వాటికన్ సిటీ ప్రపంచంపై ఎంతటి ప్రభావం చూపిందో మనకు అర్థమవుతుంది. తెలుగులో వాటికన్ సిటీ చరిత్ర గురించి వివరంగా తెలుసుకోవడానికి ఈ వ్యాసం మీకు చాలా బాగా ఉపయోగపడుతుంది. ఈ అద్భుతమైన ప్రదేశం యొక్క గతంలోకి మనం ప్రయాణం చేద్దాం, దాని గొప్పదనాన్ని, ప్రాముఖ్యతను అర్థం చేసుకుందాం. సో, లెట్స్ గో! రెడీగా ఉండండి, ఎందుకంటే మనం ఒక అద్భుతమైన చరిత్ర పాఠంలోకి అడుగుపెట్టబోతున్నాం.

వాటికన్ సిటీ యొక్క ప్రారంభ చరిత్ర (Early History of Vatican City)

మిత్రులారా, వాటికన్ సిటీ చరిత్రను అర్థం చేసుకోవాలంటే, మనం క్రీస్తుపూర్వం రోమన్ సామ్రాజ్యం కాలం నాటికే వెళ్ళాలి. నిజానికి, రోమన్ సామ్రాజ్యం కాలంలో, ప్రస్తుత వాటికన్ సిటీ ఉన్న ప్రాంతాన్ని మాన్స్ వాటికనస్ (వ్యాటికన్ కొండ) అని పిలిచేవారు. ఇది అప్పుడు రోమ్ నగరంలో భాగమైనా, పవిత్రమైన ప్రాంతంగా పరిగణించబడలేదు. ఇది సాధారణంగా పొలాలు, రోమన్ దేవుళ్ళకు అంకితం చేయబడిన కొన్ని దేవాలయాలు, మరియు సామాన్య ప్రజలు నివసించే ప్రదేశంగా ఉండేది. ముఖ్యంగా, అప్పటి రోమన్ చక్రవర్తి నీరో ఒక పెద్ద సర్కస్‌ను (రేసింగ్ ట్రాక్) ఇక్కడ నిర్మించాడు, దీనిని నీరో సర్కస్ అని పిలిచేవారు. ఇక్కడ, క్రీస్తుశకం 64లో సంభవించిన రోమన్ మహా అగ్నిప్రమాదం తరువాత, క్రైస్తవులను నిందించడం మొదలుపెట్టారు. చాలా మంది క్రైస్తవులను ఈ సర్కస్‌లో, అలాగే దాని పక్కన ఉన్న తోటలలో చిత్రహింసలకు గురిచేసి, చంపేశారు. క్రైస్తవ మతంలో ఒక ముఖ్యమైన వ్యక్తి, యేసు క్రీస్తు యొక్క ప్రధాన శిష్యుడు అయిన సెయింట్ పీటర్ కూడా ఇదే ప్రదేశంలో, నీరో సర్కస్‌కు సమీపంలో శిలువ వేయబడి అమరుడయ్యారని నమ్ముతారు. అతని శ్మశానం కూడా ఇక్కడే ఉందని, తరువాత కాలంలో దీనిపై ఒక బసిలికా నిర్మించబడిందని చరిత్రకారులు చెబుతారు. ఇది నిజంగా చరిత్రకు ఒక మలుపు అని చెప్పాలి. క్రైస్తవం అప్పటికి ఇంకా విస్తరిస్తున్న కాలం అది. సెయింట్ పీటర్ మరణం తరువాత, అతని సమాధిని గౌరవించాలనే ఉద్దేశ్యంతో, క్రైస్తవులు ఆ ప్రాంతంలో రహస్యంగా గుమిగూడటం ప్రారంభించారు. ఈ ప్రాంతం అప్పటి నుండి క్రైస్తవులకు ఒక పవిత్రమైన స్థలంగా మారింది. కాలక్రమేణా, క్రైస్తవం రోమన్ సామ్రాజ్యంలో విస్తరించింది. క్రీస్తుశకం 313లో కాన్స్టాంటైన్ ది గ్రేట్ చక్రవర్తి మిలన్ డిక్రీని జారీ చేసి, క్రైస్తవుల పట్ల హింసను ఆపి, వారికి మత స్వేచ్ఛను ప్రసాదించాడు. ఇది క్రైస్తవ మతానికి ఒక నూతన శకాన్ని ప్రారంభించింది. కాన్స్టాంటైన్ చక్రవర్తి, సెయింట్ పీటర్ యొక్క సమాధి పవిత్రతను గుర్తించి, దానిపై ఒక పెద్ద చర్చిని నిర్మించాలని ఆదేశించాడు. ఈ చర్చే ఓల్డ్ సెయింట్ పీటర్స్ బాసిలికా అని ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ నిర్మాణం క్రీ.శ. 326లో ప్రారంభమై, సుమారు 30 సంవత్సరాలు పట్టింది. ఈ బాసిలికా రోమ్ నగరంలో క్రైస్తవ మతానికి ఒక ప్రాముఖ్యమైన కేంద్రంగా మారింది. దీనితో, వాటికన్ కొండ కేవలం ఒక సాధారణ కొండగా కాకుండా, క్రైస్తవ ప్రపంచంలోనే అత్యంత పవిత్రమైన స్థలాలలో ఒకటిగా రూపాంతరం చెందింది. ఇది భవిష్యత్ వాటికన్ సిటీ ఏర్పడటానికి పునాది వేసింది. అప్పటి నుండి, ఈ ప్రాంతం పోప్ నివాసంగా, రోమన్ కాథలిక్ చర్చికి కేంద్రంగా తన ప్రయాణాన్ని ప్రారంభించింది. ఈ అద్భుతమైన ప్రదేశం యొక్క ప్రారంభ దశలు ఎంత ఆసక్తికరంగా ఉన్నాయో కదా! ఇది నిజంగా క్రైస్తవ చరిత్రకు ఒక కీలకమైన ఘట్టం.

పోప్ యొక్క ఆధిపత్యం మరియు మధ్యయుగ కాలం (Papal Dominance and the Medieval Period)

వాటికన్ సిటీ చరిత్రలో, పోప్ ఆధిపత్యం మరియు మధ్యయుగ కాలం చాలా కీలకమైన దశను సూచిస్తుంది. కాన్స్టాంటైన్ చక్రవర్తి క్రైస్తవ మతానికి మద్దతు ఇచ్చిన తరువాత, రోమ్ బిషప్‌గా ఉన్న పోప్ యొక్క అధికారం క్రమంగా పెరగడం మొదలైంది. రోమన్ సామ్రాజ్యం పతనం తరువాత, యూరప్‌లో రాజకీయ అస్థిరత నెలకొంది. ఈ సమయంలో, పోప్ కేవలం మతపరమైన నాయకుడిగా మాత్రమే కాకుండా, రోమ్ మరియు పరిసర ప్రాంతాలకు ఒక రాజకీయ మరియు సామాజిక నాయకుడిగా కూడా మారాడు. 8వ శతాబ్దంలో, ఫ్రాంక్స్ రాజు పెపిన్ ది షార్ట్ ఇచ్చిన భూములతో, పోపల్ స్టేట్స్ ఏర్పడ్డాయి. ఈ పోపల్ స్టేట్స్ ఇటలీ మధ్య భాగంలో విస్తరించి, పోప్‌కు భౌగోళికంగా మరియు రాజకీయంగా గణనీయమైన అధికారాన్ని కల్పించాయి. దీంతో పోప్ తన మతపరమైన అధికారంతో పాటు, భౌగోళిక అధికారాన్ని కూడా కలిగి ఉన్నాడు, ఇది మధ్యయుగ యూరప్‌లో పోప్‌ను అత్యంత శక్తివంతమైన పాలకులలో ఒకరిగా మార్చింది. ఈ సమయంలోనే, వాటికన్ కొండ ప్రాంతం క్రమంగా పోప్‌కు ప్రధాన నివాసంగా, పాలనా కేంద్రంగా రూపాంతరం చెందడం మొదలైంది. మధ్యయుగ కాలంలో, పోప్‌లు తరచుగా యూరప్‌లోని రాజులు మరియు చక్రవర్తుల మధ్య వివాదాలను పరిష్కరించేవారు, యుద్ధాలను ప్రకటించేవారు లేదా శాంతి ఒప్పందాలను కుదుర్చుకునేవారు. వారి మాటలకు ఎంతో విలువ ఉండేది. అయితే, ఈ కాలంలో పోప్‌ల అధికారం ఎల్లప్పుడూ సజావుగా సాగలేదు. 14వ శతాబ్దంలో, అవిగ్నాన్ పోపసి (Avignon Papacy) అనే ఒక కీలకమైన సంఘటన జరిగింది. సుమారు 70 సంవత్సరాల పాటు, పోప్‌లు రోమ్‌లో కాకుండా, ఫ్రాన్స్‌లోని అవిగ్నాన్ పట్టణంలో నివసించారు. ఇది చర్చి చరిత్రలో ఒక పెద్ద చీలికకు దారితీసింది, దీనిని గ్రేట్ షిజమ్ (Great Schism) అని పిలుస్తారు. ఒకేసారి ఇద్దరు, కొన్నిసార్లు ముగ్గురు పోప్‌లు ఉండేవారు, ఒకరు రోమ్‌లో, మరొకరు అవిగ్నాన్‌లో, మరొకరు వేరే చోట. ఇది కాథలిక్ విశ్వాసులలో తీవ్రమైన గందరగోళాన్ని సృష్టించింది మరియు చర్చి యొక్క అధికారంపై ప్రశ్నలు తలెత్తాయి. చివరికి, 15వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఈ గందరగోళం పరిష్కరించబడింది, మరియు పోప్ మళ్లీ శాశ్వతంగా రోమ్‌కు, ముఖ్యంగా వాటికన్ ప్రాంతానికి తిరిగి వచ్చాడు. ఈ సమయంలోనే, పునరుజ్జీవనోద్యమ పోప్‌లు (Renaissance Popes) కళలకు, నిర్మాణాలకు గొప్ప మద్దతు ఇచ్చారు. వీరు సెయింట్ పీటర్స్ బాసిలికాను పునర్నిర్మించడం, వాటికన్ మ్యూజియంలను స్థాపించడం, అద్భుతమైన కళాఖండాలను ప్రోత్సహించడం వంటి అనేక పనులు చేశారు. సిస్టీన్ చాపెల్, రాఫెల్ రూమ్స్ వంటివి ఈ కాలంలోనే సృష్టించబడ్డాయి. ఈ పోప్‌లు ఆర్ట్ మరియు కల్చర్ పట్ల ఎంతో ప్రేమను చూపారు, దీనితో వాటికన్ సిటీ ప్రపంచంలోనే అత్యంత గొప్ప కళా కేంద్రాలలో ఒకటిగా మారింది. ఈ మధ్యయుగ కాలం పోప్‌కు మతపరమైన, రాజకీయ, సాంస్కృతిక అధికారాన్ని ఏకీకృతం చేయడానికి సహాయపడింది, తద్వారా ఆధునిక వాటికన్ సిటీ కి పునాదులు వేసింది. ఇది నిజంగా శక్తి మరియు కళల కలయిక. ఈ కాలంలోనే వాటికన్ ప్రపంచ చరిత్రలో తనదైన ముద్ర వేసుకుంది అనడంలో ఎలాంటి సందేహం లేదు.

సెయింట్ పీటర్స్ బాసిలికా మరియు సిస్టీన్ చాపెల్ నిర్మాణం (Construction of St. Peter's Basilica and Sistine Chapel)

మిత్రులారా, వాటికన్ సిటీ అనగానే మనందరికీ ముందుగా గుర్తుకు వచ్చేది సెయింట్ పీటర్స్ బాసిలికా మరియు సిస్టీన్ చాపెల్. ఇవి కేవలం భవనాలు మాత్రమే కాదు, అవి మానవ మేధస్సు, కళ మరియు భక్తికి ప్రతీకలు. వీటి నిర్మాణం ఒక సుదీర్ఘమైన, సంక్లిష్టమైన ప్రక్రియ, ఇది ఎన్నో శతాబ్దాలు పట్టింది మరియు ఎంతో మంది గొప్ప కళాకారుల, వాస్తుశిల్పుల కృషిని కలిగి ఉంది. ముందుగా, సెయింట్ పీటర్స్ బాసిలికా గురించి మాట్లాడుకుందాం. మనం ఇంతకు ముందు చెప్పుకున్నట్లుగా, కాన్స్టాంటైన్ చక్రవర్తి 4వ శతాబ్దంలో ఓల్డ్ సెయింట్ పీటర్స్ బాసిలికాను నిర్మించాడు. ఇది సుమారు 1100 సంవత్సరాల పాటు కొనసాగింది, కానీ 15వ శతాబ్దం నాటికి శిథిలావస్థకు చేరుకుంది. అప్పటి పోప్, పోప్ జూలియస్ II, ఈ పాత బాసిలికా స్థానంలో ఒక కొత్త, అద్భుతమైన చర్చిని నిర్మించాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. ఇది నిజంగా ఒక మహా నిర్మాణ ప్రాజెక్ట్! కొత్త బాసిలికా నిర్మాణం 1506లో ప్రారంభమై, సుమారు 120 సంవత్సరాలు పట్టింది. ఈ ప్రాజెక్ట్‌లో డానాటో బ్రామంటే (Donato Bramante) వంటి గొప్ప వాస్తుశిల్పులు మొదట పనిచేశారు, ఆ తర్వాత రాఫెల్, మైఖేలాంజెలో, మరియు చివరికి జియాన్ లోరెంజో బెర్నిని (Gian Lorenzo Bernini) వంటి దిగ్గజాలు దీనికి తమ అద్భుతమైన నైపుణ్యాన్ని జోడించారు. ముఖ్యంగా, మైఖేలాంజెలో బాసిలికా యొక్క అద్భుతమైన గోపురాన్ని డిజైన్ చేశాడు, ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యంత ప్రసిద్ధ నిర్మాణాలలో ఒకటిగా నిలిచింది. అతని మరణం తర్వాత కూడా, గోపురం నిర్మాణం కొనసాగింది. బాసిలికా లోపల ఉన్న అలంకరణలు, శిల్పాలు, మోసాయిక్స్ – ఇవన్నీ కూడా బెర్నిని వంటి కళాకారుల కృషి ఫలితమే. సెయింట్ పీటర్స్ స్క్వేర్‌లోని కొలొనేడ్స్ (స్తంభాల వరుసలు) కూడా బెర్నిని రూపొందించినవే, అవి బాసిలికాకు ఒక అద్భుతమైన ప్రవేశ ద్వారంగా నిలుస్తాయి. బాసిలికా నిర్మాణం పూర్తయిన తర్వాత, ఇది కేవలం ఒక ప్రార్థనా మందిరం మాత్రమే కాకుండా, రోమన్ కాథలిక్ చర్చి యొక్క శక్తి మరియు వైభవానికి ప్రతీకగా మారింది. ఇప్పుడు, సిస్టీన్ చాపెల్ గురించి తెలుసుకుందాం. ఇది కూడా వాటికన్ సిటీలో ఉన్న మరొక అద్భుతం. ఈ చాపెల్ 15వ శతాబ్దంలో పోప్ సిక్స్టస్ IV ఆదేశం మేరకు నిర్మించబడింది, అందుకే దీనికి సిస్టీన్ చాపెల్ అని పేరు వచ్చింది. దీనిని సాధారణంగా పోప్ ఎన్నికల కోసం (కొంక్లేవ్) ఉపయోగిస్తారు. అయితే, ఈ చాపెల్‌ను ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి గాంచినదిగా మార్చింది మైఖేలాంజెలో యొక్క అద్భుతమైన కుడ్య చిత్రాలు. పోప్ జూలియస్ II మైఖేలాంజెలోను చాపెల్ పైకప్పుపై పెయింటింగ్ చేయమని ఆదేశించాడు. మొదట్లో మైఖేలాంజెలో ఒక శిల్పి కావడంతో ఈ పనిని నిరాకరించాడు, కానీ చివరికి అంగీకరించాడు. నాలుగు సంవత్సరాల పాటు (1508-1512) అద్భుతమైన కృషి చేసి, క్రియేషన్ ఆఫ్ ఆడమ్, ది లాస్ట్ జడ్జిమెంట్ వంటి ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి గాంచిన చిత్రాలను సృష్టించాడు. ఈ పెయింటింగ్స్ మానవత్వం, విశ్వాసం, మరియు దైవిక శక్తిని అత్యంత అద్భుతమైన రీతిలో చిత్రీకరించాయి. చాపెల్ గోడలపై బొట్టిసెల్లి, పెరుగినో వంటి ఇతర గొప్ప కళాకారులు కూడా చిత్రాలను గీశారు. ఈ రెండు కట్టడాలు - సెయింట్ పీటర్స్ బాసిలికా మరియు సిస్టీన్ చాపెల్ - వాటికన్ సిటీకి కేవలం నిర్మాణపరమైన విలువను మాత్రమే కాకుండా, సాంస్కృతిక, కళాత్మక మరియు మతపరమైన ప్రాముఖ్యతను కూడా కల్పించాయి. ప్రపంచం నలుమూలల నుండి లక్షలాది మంది సందర్శకులను, యాత్రికులను ఆకర్షిస్తాయి. ఇవి నిజంగా మానవ చరిత్రలో గొప్ప విజయాలు. ఈ అద్భుతాలను చూడటానికి జీవితంలో ఒక్కసారైనా వెళ్ళాల్సిందే, ఏమంటారు?

ఇటలీ ఏకీకరణ మరియు వాటికన్ సిటీ స్థాపన (Unification of Italy and the Establishment of Vatican City)

మనకు తెలుసు, వాటికన్ సిటీ చరిత్ర ఎన్నో మలుపులు తిరిగింది. ఇందులో ఒక ముఖ్యమైన, డ్రమటిక్ దశ ఇటలీ ఏకీకరణ మరియు దాని ఫలితంగా వాటికన్ సిటీ ఒక స్వతంత్ర దేశంగా ఏర్పడటం. 19వ శతాబ్దంలో, యూరప్‌లో జాతీయవాద ఉద్యమాలు ఊపందుకున్నాయి. ఇటలీ కూడా అనేక చిన్న చిన్న రాజ్యాలుగా విడిపోయి ఉండేది, అందులో పోపల్ స్టేట్స్ కూడా ఒక భాగం. అప్పటి వరకు, పోప్ రోమన్ కాథలిక్ చర్చికి మతపరమైన అధిపతిగానే కాకుండా, పోపల్ స్టేట్స్‌కు రాజకీయ పాలకుడు కూడా. ఈ పోపల్ స్టేట్స్ మధ్య ఇటలీలో గణనీయమైన భూభాగాన్ని కలిగి ఉండేవి. అయితే, 1860ల నాటికి, ఇటలీని ఒకే దేశంగా ఏకీకృతం చేయాలనే ఉద్యమం (దీనిని రిసార్జిమెంటో అని పిలుస్తారు) బలంగా ముందుకు సాగింది. ఈ ఉద్యమంలో భాగంగా, ఇటాలియన్ జాతీయవాదులు పోపల్ స్టేట్స్‌ను కూడా కలుపుకోవాలని కోరుకున్నారు. పోప్, అప్పటి పోప్ పియస్ IX, పోపల్ స్టేట్స్ సార్వభౌమాధికారాన్ని కోల్పోవడాన్ని తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాడు. అతను తన రాజకీయ అధికారాన్ని కోల్పోతే, చర్చి యొక్క మతపరమైన స్వాతంత్ర్యం కూడా దెబ్బతింటుందని నమ్మాడు. 1870లో, ఇటాలియన్ సైన్యాలు రోమ్‌ను స్వాధీనం చేసుకున్నాయి, దీంతో పోపల్ స్టేట్స్ అధికారికంగా అంతమయ్యాయి. రోమ్ ఇటలీకి రాజధానిగా మారింది. దీంతో పోప్ వాటికన్ లోని తన రాజభవనానికే పరిమితమైపోయాడు, మరియు తాను ఇటాలియన్ రాజ్యంచే ఖైదీని అని ప్రకటించుకున్నాడు. ఈ పరిస్థితిని రోమన్ క్వశ్చన్ (Roman Question) అని పిలిచేవారు. సుమారు 60 సంవత్సరాల పాటు, పోప్ మరియు ఇటాలియన్ ప్రభుత్వం మధ్య తీవ్రమైన ఉద్రిక్తతలు కొనసాగాయి. పోప్‌లు తమను తాము స్వచ్ఛందంగా వాటికన్ పరిసరాలకు పరిమితం చేసుకున్నారు, ఇటాలియన్ రాజ్యంతో ఎలాంటి సంబంధాలను పెట్టుకోవడానికి నిరాకరించారు. వారు ఇటాలియన్ చట్టబద్ధతను గుర్తించలేదు, ఇటలీ రాజకీయాలలో కాథలిక్కులు పాల్గొనవద్దని పిలుపునిచ్చారు. ఈ పరిస్థితి ఇటలీలో, ప్రపంచ కాథలిక్ సమాజంలో తీవ్రమైన సమస్యలకు దారితీసింది. ఇది ఇటలీకి ఒక సంక్లిష్టమైన సమస్యగా మారింది, ఎందుకంటే చాలా మంది ఇటాలియన్లు కాథలిక్కులే. ఈ సమస్యకు ఒక పరిష్కారం కనుగొనడం అత్యవసరం అని అందరూ గుర్తించారు. చివరికి, 1929లో, ఇటాలియన్ ప్రభుత్వం (అప్పటి ప్రధాని బెనిటో ముస్సోలిని నేతృత్వంలో) మరియు పోప్ (పోప్ పియస్ XI) మధ్య ఒక చారిత్రాత్మక ఒప్పందం కుదిరింది. దీనిని లేటరన్ ట్రీటీ (Lateran Treaty) అని పిలుస్తారు. ఈ ఒప్పందం ద్వారా, వాటికన్ సిటీ ఒక స్వతంత్ర సార్వభౌమ దేశంగా, పూర్తిగా స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన దేశంగా గుర్తించబడింది. దీని వైశాల్యం కేవలం 110 ఎకరాలు (0.44 చదరపు కిలోమీటర్లు), ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యంత చిన్న స్వతంత్ర దేశం. బదులుగా, పోప్ ఇటాలియన్ రాజ్యాన్ని గుర్తించాడు మరియు పోపల్ స్టేట్స్ కోల్పోవడాన్ని అంగీకరించాడు. ఈ ఒప్పందం రోమన్ క్వశ్చన్కు ముగింపు పలికింది మరియు వాటికన్ సిటీని అంతర్జాతీయ చట్టంలో ఒక ప్రత్యేకమైన దేశంగా స్థాపించింది. ఈ ఒప్పందంలో ఆర్థిక నష్టపరిహారం, కాథలిక్ మతం ఇటలీలో రాజ మతంగా గుర్తించబడటం వంటి అంశాలు కూడా ఉన్నాయి. _లేటరన్ ట్రీటీ_తో, వాటికన్ సిటీ కేవలం ఒక మతపరమైన కేంద్రంగా కాకుండా, ఐక్యరాజ్యసమితిలో శాశ్వత పరిశీలకుడిగా మరియు ఇతర అంతర్జాతీయ సంస్థలలో సభ్యుడిగా, ప్రపంచ వేదికపై తనదైన స్వరాన్ని కలిగి ఉన్న ఒక స్వతంత్ర దేశంగా అవతరించింది. ఇది నిజంగా ఒక కొత్త శకానికి నాంది పలికింది, పోప్ ప్రపంచ మతపరమైన నాయకుడిగా తన పాత్రను కొనసాగించడానికి, అదే సమయంలో అంతర్జాతీయ వ్యవహారాల్లో తన ప్రభావాన్ని చూపడానికి ఒక వేదికను అందించింది. ఈ సంఘటన లేకుండా, మనం ఈ రోజు చూస్తున్న వాటికన్ సిటీ లేదు అనడంలో సందేహం లేదు.

ఆధునిక వాటికన్ సిటీ మరియు దాని పాత్ర (Modern Vatican City and Its Role)

ఫ్రెండ్స్, ఇప్పుడు మనం ఆధునిక వాటికన్ సిటీ గురించి, అది ఈ ప్రపంచంలో పోషిస్తున్న పాత్ర గురించి తెలుసుకుందాం. 1929లో లేటరన్ ట్రీటీతో ఒక స్వతంత్ర దేశంగా అవతరించిన తర్వాత, వాటికన్ సిటీ ప్రపంచ వేదికపై తనదైన ప్రత్యేక స్థానాన్ని నిలుపుకుంది. ఇది కేవలం ఒక మతపరమైన కేంద్రం మాత్రమే కాదు, ఒక పూర్తిస్థాయి సార్వభౌమ దేశం, దౌత్య సంబంధాలు, స్వంత కరెన్సీ, తపాలా సేవలు, మరియు మీడియా వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. ఆధునిక వాటికన్ సిటీ చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన ఘట్టం రెండవ వాటికన్ కౌన్సిల్ (Vatican II, 1962-1965). పోప్ జాన్ XXIII చే ప్రారంభించబడి, పోప్ పాల్ VI చే ముగించబడిన ఈ కౌన్సిల్, రోమన్ కాథలిక్ చర్చిని ఆధునిక ప్రపంచానికి అనుగుణంగా మార్చడానికి, సంస్కరించడానికి ఉద్దేశించబడింది. ఇది లాటిన్ భాషలో జరిగే ప్రార్థనలకు బదులుగా స్థానిక భాషల్లో ప్రార్థనలను అనుమతించింది, ఇతర మతాలతో సంభాషణను ప్రోత్సహించింది మరియు విశ్వాసులందరికీ చర్చిలో మరింత చురుకైన పాత్రను ఇచ్చింది. వాటికన్ II చర్చిని ప్రపంచానికి మరింత చేరువ చేసింది, దాని పాత్రను మరింత మానవతావాద మరియు సామాజిక న్యాయం వైపు మళ్ళించింది. గత కొన్ని దశాబ్దాలుగా, వాటికన్ సిటీ మరియు పోప్‌లు ప్రపంచంలోని ముఖ్యమైన సామాజిక, నైతిక, రాజకీయ సమస్యలపై తమ ప్రభావాన్ని చూపించారు. పోప్ జాన్ పాల్ II, పోప్ బెనెడిక్ట్ XVI, మరియు ప్రస్తుత పోప్ ఫ్రాన్సిస్ వంటి ఆధునిక పోప్‌లు ప్రపంచ శాంతి, మానవ హక్కులు, పర్యావరణ పరిరక్షణ, పేదరికం నిర్మూలన వంటి అంశాలపై బలంగా మాట్లాడారు. వారు అణగారిన వర్గాలకు గొంతుకగా నిలిచారు, సంఘర్షణలను పరిష్కరించడానికి కృషి చేశారు మరియు అంతర్జాతీయ దౌత్యంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. వాటికన్కు ప్రపంచవ్యాప్తంగా వందలాది దేశాలతో దౌత్య సంబంధాలు ఉన్నాయి, మరియు అది ఐక్యరాజ్యసమితిలో ఒక శాశ్వత పరిశీలకుడి హోదాను కలిగి ఉంది. ఇది ప్రపంచంలోని వివిధ దేశాల మధ్య శాంతిని, సహకారాన్ని పెంపొందించడానికి తన ప్రత్యేక స్థానాన్ని ఉపయోగిస్తుంది. ఉదాహరణకు, పోప్ ఫ్రాన్సిస్ వాతావరణ మార్పులపై తన ఉద్దేశాలను